Profiel werkstuk van Romy Vos
AaiprojectDe start van de PWS opdracht viel samen met de aanschaf van een pup bij ons thuis. En zo begon mijn dagelijks project….
Zoals gezegd is het voor veel mensen niet weggelegd om een dagelijkse steun te kunnen ervaren in een hond. Mensen moeten het hebben van artsen, begeleiders, farmacie en psychologie. De wachtlijsten bij de GGZ en de jeugdzorg zijn vaak maandenlang. Opvang of begeleid wonen projecten zitten vol. En veel mensen, zowel jong als oud, krijgen vaak niet op tijd de hulp of steun die ze nodig hebben.
Waarom (oorzaken) zijn er wachtlijsten in de GGZ?
Het ontstaan van (lange) wachtlijsten is een complex probleem, maar heeft vooral te maken met wijzigingen en bezuinigingen in het Nederlandse zorgstelsel. Instellingen verminderde namelijk hun mogelijkheden om mensen ter plaatse op te vangen omdat het de bedoeling zou zijn mensen steeds meer in hun eigen omgeving van dienst te zijn. Daarbij, omdat mensen met lichte klachten al geen doorverwijzingen meer krijgen naar een psycholoog, hebben degenen die wel in zorg komen al een zwaardere hulpvraag waarmee ze langer in zorg zullen zijn. Dit betekent dat er van twee kanten een zwaarder beroep wordt gedaan op de praktijken en instellingen: aan de ene kant, van cliënten die vroeger misschien opgenomen zouden zijn, en aan de andere kant van cliënten die met zwaardere problematiek in zorg komen.
Die beleidswijzigingen zijn zo snel geweest dat de ambulante sector niet mee kon groeien. En dat merken we sindsdien aan de wachttijden.
Wat ook meespeelt is dat de administratieve last hoger is dan ooit: in de GGZ zijn behandelaren inmiddels een derde van hun tijd kwijt aan zogeheet papierwerk. Dat is allemaal tijd die niet aan cliënten besteed kan worden.
Tot slot zijn er onvoldoende goed opgeleide professionals, die na hun masterdiploma een GZ-vervolgopleiding hebben gevolgd, waardoor ze in het BIG-register worden opgenomen en te werk mogen gaan als gespecialiseerde arts in de betreffende sector.
De genoemde bovenstaande oorzaken volgt uit de decentralisatie van de jeugdzorg sinds 2015.
Particulier of via het stelsel
Voor veel patiënten die wachten is een particuliere psycholoog geen optie, de meest voorkomende reden daarvoor is financiën. Dus zullen ze via de GGZ geholpen moeten worden. Hiervoor moet je eerst doorverwezen zijn door je huisarts. Je komt dan op een wachtlijst voor een intakegesprek. Hoe dan ook kun je er wel voor kiezen om naar een particuliere psycholoog te gaan, hier kun je vaak sneller terecht maar daar staat tegenover dat de kosten wel een stuk hoger.
Wat kan een hond niet en wat kan hij wel?
Eén van de grootste misverstanden is dat hulphonden zelfstandig te werk gaan en alles zelf bedenken. Dit is echter niet het geval, ook zij hebben steun en sturing nodig en dus werken ze vanuit opdracht. Ze halen hier duidelijkheid uit doordat ze weten welke taken ze op welk moment moeten uitvoeren, honden doen namelijk ontzettend veel via associatie en weten dus aan de hand van een opdracht (commando) wat te doen.
Zo worden er via het sociale netwerk vaak ontzettend veel video’s gedeeld waarin iemand een woedeaanval of inzinking heeft en de hond hem of haar eruit lijkt te halen. Dit is echter ver van de waarheid. Wat er in dat soort filmpjes duidelijk wordt gemaakt is niet dat de hond een speciale gave heeft, maar dat deze daarentegen heel gestrest is en zijn omgeving probeert te kalmeren ten bate van zichzelf. Wat veel mensen zien als schattig of knap, is in werkelijkheid erg sneu voor de hond en kan je hem dus ook niet verantwoordelijk stellen voor zijn gedrag tijdens deze gebeurtenis.
Wat kan hij wel? Bij psychische stoornissen kan een hond verschillende taken verrichten voor mensen met uiteenlopende symptomen. Hieronder een greep uit de de meest voorkomende taken:
- stimuleren van aanrakingen
- nabij zijn en aandacht + veiligheid verlenen
- faciliteren van sociaal contact
- wekken van de baas bij hypersomnia of bij nachtmerries
- bieden van structuur en hulp bij dagelijkse taken
- attenderen op medicatie-inname
- geven van fysieke druk op het lichaam
- onderbreken van herhalend of dwangmatig gedrag
- waarschuwen voor dreigende angst, paniek, dissociatieve episode
Dit zijn allemaal vaardigheden die de hond kan aanleren en toepassen in de praktijk voor goed gebruik van de mens.
Wat voor meerwaarde heeft hij ten opzichte van een conventionele therapeut?
In plaats van wachten op je beurt bij een instelling is het dus ook mogelijk om een hulphond aan te vragen. Een hond is elke dag, dag en nacht bij je. Een psycholoog of andere hulpverlener zal niet 24/7 bij de patiënt kunnen zijn om hem of haar bij alles te ondersteunen, een hond wel.
Een hond als deze wordt in huis genomen en zal elke dag klaar staan. Zo’n hulphond kan iemand met psychische problemen helpen bij dagelijkse obstakels en zal ervoor kunnen zorgen degene rustig te houden, het zorgen voor het vergroten van de zelfstandigheid en zelfvertrouwen.
In algemenere zin leiden al dit soort vaardigheden tot een hele belangrijke grotere stap, namelijk: vergroten van zelfredzaamheid, zelfstandigheid en zelfvertrouwen.
Ook nemen we minder frustratie en daarmee betere emotieregulatie waar (veel mensen met autisme “knallen” regelmatig omdat ze de wereld niet begrijpen of de wereld hen niet).
Bij kinderen zien we bij jongens minder externaliserend gedrag (woede, “lastig” en druk gedrag) en bij meisjes juist minder internaliserend gedrag (naar binnen gekeerd zijn, niet kunnen uiten).
Jongeren en volwassenen worden zelfstandiger omdat ze met hond in het openbaar vervoer durven. Soms volgt, of is het een hervatting van, studie of werk. Mensen met een verstoord dag- en nachtritme komen weer in een gezondere structuur en slapen beter. En ook is er minder paniek en/of minder dissociatie. Mensen worden “handiger”, trainen van een hond vergt immers coördinatie en motoriek, groeien in probleemoplossend vermogen en dit “druppelt” door naar het dagelijks leven. Daarnaast worden cliënten doorgaans flexibeler en zijn ze, heel gewoon, veel vaker gelukkig, “gewoon” blij en gelukkig! Een divers en positief beeld dus.
Steunactie.nl en zoek op Evi
